Hoe erg is het als je verkiezingsprogramma op één A4-tje past? De PVV publiceerde onlangs haar programma en inderdaad, dat past op één A4-tje. De serieuze journalistiek en de andere politieke partijen vonden het maar niks. Hoe kan je nou de verkiezingen ingaan met een programma dat bestaat uit elf punten, gepubliceerd via Facebook? Waar is de onderbouwing? Waar is de argumentatie? Waar is de financiële paragraaf? Waar is de uitwerking van de plannen? Waar is, kortom, het traditionele verkiezingsprogramma in de vorm die andere partijen kiezen.

Goed begrepen
Vooropgesteld, ik ben op geen enkele manier aanhanger van de PVV en het gedachtegoed van Geert Wilders. Maar een verkiezingsprogramma op één A4-tje, dat zouden meer partijen moeten doen. Volgens mij heeft de PVV uitstekend begrepen waar we in deze tijd behoefte aan hebben; aan kernachtige uitgangspunten die helder geformuleerd als basis dienen voor toekomstige samenwerking. Nou valt dat laatste nog te bezien als je de uitgangspunten van het programma bekijkt, maar nogmaals, ik wil het loskoppelen van de inhoud.

Samenwerking
In Nederland moeten partijen na de verkiezingen gaan samenwerken, misschien deze keer wel meer dan ooit. Dat betekent dat het verkiezingsprogramma van een partij nooit in zijn geheel kan worden uitgevoerd. Urenlange onderhandelingen zullen het gevolg zijn want alles wat in het programma staat moet verdedigd en uitonderhandeld worden in de coalitiebesprekingen. Als partijen minder gedetailleerd opschrijven wat ze willen, kan er over hoofdzaken gesproken worden. Is een stuk efficiënter lijkt me. Bovendien is gezichtsverlies in onderhandelingen minimaal. Want als er ooit een kabinet aantreedt, staan er voldoende journalisten klaar om de politici om de oren te slaan met de details in het programma die ze niet hebben kunnen binnenslepen.

Toekomst
Het lijkt me best een grappig experiment om de verkiezingsprogramma’s van de traditionele partijen van vier jaar geleden er eens bij te pakken en op de huidige tijd te leggen. Wat is er in vier jaar tijd veranderd? Hoe relevant zijn alle plannen en voorgestelde maatregelen nog? De wereld verandert in hoog tempo en langetermijnplanning lijkt moeilijker dan ooit. In zo’n dynamische wereld heb je misschien wel veel meer aan een set met uitgangspunten waar je de toekomst mee in kan gaan en die je, als je gaat regeren, steeds kan aanhouden bij het nemen van beslissingen.

Kiezers
Hoe moeten we eigenlijk kiezen als partijen hun plannen in dikke boekwerken opschrijven? Zelf lezen we die boekwerken niet, dat laten we over aan journalisten die het vervolgens interpreteren en ons hun bevindingen laten weten. Dan is de keuze voor de PVV een stuk helderder. Je weet als kiezer waar de PVV voor staat en op basis daarvan kan je een stem uitbrengen of niet.

Regeren
Ik zie graag van iedere partij een A4-tje met uitgangspunten en als straks de coalitie-onderhandelingen klaar zijn van de regering ook. Een stuk of 10 punten waar de partijen het over eens en de komende vier jaar gaan we uit van de deskundigheid en goede wil van de politici. Wat mij betreft een experiment waard.