Waarom theater in iedere teamtraining een belangrijke plaats moet hebben

Niet iedere klant is meteen razend enthousiast als ik het heb over mijn teamtrainingen met theaterelementen. “Theater zeg je, hmmm… mijn mensen niet zo van het toneelspelen.” Het kost vaak wat moeite om mijn klanten over de streep te trekken. En dat is vreemd. Want theater een prachtig middel om teams beter te maken. Door te kijken naar het proces waarmee theater gemaakt wordt, krijg je mooie inzichten in hoe teamsamenwerking kan worden verbeterd.

Want waar gaat het in het theater om?

1: Communicatie

In de eerste plaats ís theater simpelweg communicatie, het gaat in het theater immers altijd om het overbrengen van een boodschap. Soms is die boodschap glashelder, soms wat meer verstopt, maar in alle gevallen willen theatermakers iets laten zien of horen. Maar ook onderling communiceren acteurs met elkaar. Door het uitspreken van hun teksten, hun lichaamstaal en hun mimiek is er voortdurend communicatie. En die communicatie is ook altijd gelaagd want naast het verhaal dat je speelt, ben je ook met elkaar bezig om een toneelstuk te maken. Je communiceert altijd op twee niveau’s tegelijk.

2: Onderlinge samenwerking

Acteurs maken een voorstelling met elkaar en moeten er gezamenlijk iets van maken. Ook als het mis gaat en er een oplossing gevonden moet worden, is iedereen bezig om te zoeken naar de uitweg. De samenwerking in het theater is daarbij altijd gericht op het vinden van een oplossing, niet op het opwerpen van problemen.
Maar ook als het goed gaat, is een theatervoorstelling altijd het product van alle spelers en crew waarbij de verschillende radertjes in elkaar moeten grijpen.

3: Rolbewustzijn en erkenning van ieders rol

Alle acteurs hebben een eigen rol en dragen volwaardig bij aan het proces. Ook de kleinste rol is daarin van belang. En iedere speler is zich bewust van zijn of haar rol in het verhaal en is zich ook bewust van de functie die de rol heeft in het geheel. En niet alleen van de rol van jezelf, ook van de rollen van anderen ben je je bewust. En uit dat bewustzijn volgt dat je de ander ook erkent in de rol en meehelpt om die rol op een goede manier invulling te geven.

4: Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Welke rol je ook hebt, het hele proces is van iedereen. Je bent als acteur niet alleen afhankelijk van de andere acteurs, maar ook van de technicus, de regisseur en zelfs van het publiek. Iedereen draagt bij aan dat proces en brengt het verder. Fouten of missers van anderen vang je op en je vertrouwt erop dat anderen jou opvangen als er iets mis gaat. Omdat je samen aan iets werkt dat simpelweg tot een goed einde gebracht móet worden. Je kunt je immers niet permitteren om er tijdens de voorstelling mee op te houden.

5: Heldere grenzen, gecombineerd met vrijheid

Theater is een afspraak met heldere grenzen; Een rol is een rol, een toneel is een toneel en een tekst is een tekst. Soms zijn de afspraken heel strak en laten ze weinig ruimte, soms (zoals bijvoorbeeld in geïmproviseerd theater) is er wat meer ruimte. Binnen die grenzen mogen acteurs ruimte nemen om te experimenteren en te ontdekken. De grenzen zorgen voor de veiligheid waardoor je de ruimte ook durft te nemen. Zouden de grenzen er niet zijn, dan wordt het richtingloos en zonder de vrijheid wordt het al snel saai en geautomatiseerd. Juist de begrensde vrijheid geeft voldoende houvast en de mogelijkheid om te experimenteren.

Niet alleen in het theater

Het zal duidelijk zijn dat deze vijf uitgangspunten niet alleen bij het maken van theater belangrijk zijn. Je kan ze met veel gemak op iedere teamsamenwerking leggen en door de verschillende onderdelen aandacht te geven, de teamsamenwerking verbeteren. En theaterelementen in een training voegen nog iets toe: ze helpen mensen bij het ontwikkelen van creativiteit en een andere blik. Door te spelen activeer je andere hersenfuncties en oefen je je brein in het vinden van oplossingen die minder voor de hand liggen. En dat kan soms reuze handig zijn.

Teamtrainingen met theaterelementen zijn een mooi instrument om teamsamenwerking en teamcommunicatie te ontwikkelen en te verbeteren. Door in teams te oefenen met deze vijf uitgangspunten, leren teamleden beter samenwerken en kunnen teams uitgroeien tot eenheden die de juiste combinatie van eenheid en verscheidenheid in de strijd kunnen werpen.

Kijk voor meer informatie op de pagina’s over de trainingen Meer improvisatie in je organisatie en Sterker samenwerken.