In het verhaal van Proversie werk spelen vijf principes voor samenwerking in een team een sleutelrol. Het zijn de vijf uitgangspunten van improvisatie die communicatie en samenwerking zó verbeteren dat theaterimprovisatie kan lukken. De gedachte achter tóegepaste improvisatie is dat die uitgangspunten ook buiten de improvloer van toepassing zijn en ook daar de performance van teams en individuen kunnen verbeteren. Werkt dat altijd? Nee, niet altijd. Maar waar teams samenwerken en beter presteren, helpen ze vaak wel.
Dus laat me de proef eens op de som nemen; Wat gebeurt er als we de uitgangspunten van teamsamenwerking leggen op dé gebeurtenis van dit weekend: De overwinning van Max Verstappen in de Formule 1.

Ik neem de uitgangspunten één voor één door en zet het handelen van Red Bull en Mercedes er tegenaan. Eens kijken waar we uitkomen

Denk en werk vanuit Ja en…

Max kwam slechter uit de start dan Lewis en bij de inhaalmanoeuvre daarna, sneed Hamilton een stuk af. Max wilde dat Lewis de voorsprong terug zou geven, maar de wedstrijdleiding besliste anders. Mercedes bleek vervolgens sneller en Hamilton liep uit op Verstappen. Het leek allemaal de kant van Mercedes op te vallen, maar Max besloot niet te blijven hangen in de tegenslag. Hij accepteerde de situatie en handelde zo goed mogelijk. Hij had geen keus natuurlijk, maar het zag eruit als een vrij kansloze missie.
Mede door de actie van zijn teamgenoot Perez wist Verstappen de voorsprong zo klein te houden dat Mercedes geen ruimte kreeg om in het schaakspel van bandenwissels de eerste zet te doen waardoor Red Bull vanaf de verwachte tweede plaats de race in zekere zin toch dicteerde.

Binnen Mercedes werd gediscussieerd over de bandenstrategie. Hamilton gaf een aantal keer aan dat hij het niet lang op deze banden kon volhouden, maar het team besliste dat de eerste plaats in de race heilig was. (Ja maar…) En waar Red Bull in de slotfase vooral keek wat er aan de hand was en hoe dat het beste kon worden bespeeld, ging het bij Mercedes vooral over de spelregels. (Ja maar…) Voor de teamsamenwerking lijkt dat niet de beste strategie.
Ja en… van Red Bull vs Ja maar… van Mercedes. 1-0

Laat de ander stralen

In improvisatie is dit principe belangrijk voor de teamsamenwerking om te voorkomen dat iedereen een hoofdrol wil spelen. Doe wat nodig is en kijk wat jij kan doen om de ander beter te maken.
Verstappens teamgenoot Perez offerde zich zondag op voor het teambelang door zijn eigen positie in het veld ondergeschikt te maken aan de positie van Verstappen. En Max is zelf degene die voortdurend de teamsamenwerking noemt in zijn reflectie op zijn races. En altijd positief, ook als hij niet wint.
Bij Mercedes lijkt toch vaak de strijd te zijn wie de baas is. Het lijkt of er meer dan bij Red Bull openlijk gediscussieerd wordt over de te volgen strategie. Maar helemaal eerlijk is de vergelijking niet lijkt me, mede omdat Hamiltons teamgenoot Bottas zondag geen rol van betekenis kon spelen in de teamsamenwerking. Half puntje voor Red Bull.

Plan niet meer dan nodig

In alles moet je plannen maken en dingen organiseren, ook in improvisatie. De vraag is alleen wel waar de grens ligt tussen de dingen die je wel moet plannen en dat wat je maar beter aan het moment kan overlaten. Het uitgangspunt voor teamsamenwerking “Plan niet meer dan nodig” gaat hierover. Plan wat nodig is, maar wees ook bereid om de plannen gaandeweg aan te passen als dat nodig is. In improvisatie ben je niet ónvoorbereid, je bent vooral ánders voorbereid.
Ook hier gaat het punt naar Max en Red Bull. Toen Perez na de bandenwissel van Hamilton vóór hem op de baan kwam, kreeg hij de opdracht om ‘Plan B’ te gaan volgen en toen hij gepasseerd was gingen ze weer terug naar ‘Plan A’. Voor Perez niet gunstig, voor de teamsamenwerking wel degelijk. Max had na de succesvolle zaterdag waarschijnlijk een ander beeld gehad van de race dan de werkelijkheid, maar bleef in het moment zoeken naar mogelijkheden. En toen de safety car aan het eind op de baan kwam, kon Red Bull wel vliegensvlug van banden wisselen voor een laatste kans, maar wilde of durfde Mercedes de koppositie niet op te geven en deed niks. Met het gevolg dat Max op snellere banden zijn tegenstander in de laatste ronde nog kon inhalen.

Fouten maken mag

Een half punt voor Max. Het team van Red Bull nam weliswaar risico met de bandenwissel op het laatst, maar het risico was niet heel groot. Als ze niks zouden doen, was het sowieso verloren en als bij een crash beide auto’s van de baan zouden gaan, was Max ook wereldkampioen.
Je kan zeggen dat het team van Mercedes een stuk conservatiever en meer risicomijdend is, maar zij hadden ook een belang te verdedigen. Risico nemen is makkelijker als je niks te verliezen hebt.

Speel het Spel

In dit uitgangspunt voor teamsamenwerking gaat het vooral over playfulnes en speelsheid, maar wel binnen de grenzen van de spelregels. Spelen is leuk omdat je je creativiteit kunt laten gaan, maar je hebt wel een zekere veiligheid nodig. Monopoly zonder regels is een chaos, een brainstorm zonder concrete vraag en terugkoppeling op die vraag, is zinloos. Je ervaart pas échte vrijheid als je de veiligheid van de grenzen kunt vertrouwen.
Hier kan je zeggen dat er in de regels van de Formule 1 wel wat mankementen zitten. Want waarom verdwijnt een voorsprong bij een safety car? Hamilton had geen schuld aan de crash van Latifi, maar raakte er wel zijn voorsprong door kwijt. En de wedstrijdleiding was ook niet echt consistent door de achterblijvers eerst níet te laten passeren en later ineens weer wel.
Toch gaat ook hier het punt naar Verstappen en Red Bull. Want hoe inconsequent ook, Red Bull heeft aan het eind optimaal gebruik gemaakt van de regels en Mercedes was vooral bezig met discussiëren óver de regels.

Tot slot: Betere improvisatie

De conclusie kan zijn dat Max Verstappen en zijn team ook op het terrein van toegepaste improvisatie hebben gewonnen van Mercedes. 4-0 is een afgetekende zege en dat kan maar tot één conclusie leiden: Verstappen is wereldkampioen geworden omdat hij met zijn team beter in staat was om te improviseren dan het team van Mercedes.

Ook weten hoe je teamsamenwerking verbetert door toegepaste improvisatie? Boek dan de wakkerschudworkshop.