In de commotie rond de gang van zaken binnen het redactieteam van DWDD viel me een paar dingen op. Eén van die dingen ging over iets dat een regelmatig  kritiekpunt op het programma was: De gasten.
Er werd  veel uit dezelfde vijver gevist bij de redactie. Sywert van Lienden kwam vaak langs, Alexander Klöpping was er geregeld en ook Hugo Borst zat vaak aan tafel. Je hoorde de kritiek steeds vaker en bij mij kwam het regelmatig tot de vraag of dit dan ‘de Champions League van de televisie’ was zoals Matthijs van Nieuwkerk dat uitdrukte. Natuurlijk gebeurde er veel meer in het programma, maar die gasten, dat was wel een dingetje.

Schrikbewind in de teamsamenwerking

Dit weekend werd daar meer over bekend. Geregeld heerste er een schrikbewind op de redactie en presentator Van Nieuwkerk kon ongelofelijk uit zijn slof schieten als iets hem niet beviel. En dat kon in kleine dingen zitten, maar ook in iets als een gast die net niet lekker uit zijn woorden kwam of het verhaal niet goed genoeg (in zeven minuten) kon vertellen. Bij radio en televisie vormen redactie en presentator een team waarbij een redacteur een gast belt, het interview voorbereidt en daarbij meteen inschat of de gast geschikt is om in de uitzending geïnterviewd te worden. De samenwerking binnen zo’n team luistert nauw. Het redactieteam weet hoe een presentator het graag heeft en de presentator vaart blind op de voorbereiding vanuit dat team.

Als een gast in de DWDD-uitzending tegenviel, kreeg de redacteur op zijn donder. En dat kon er keihard aan toegaan, zo blijkt uit de verhalen in de Volkskrant. Het uitnodigen van onbekende gasten werd daarmee een risico voor de redacteur. Want had je een gast uitgenodigd die niet goed genoeg voor de dag kwam dan kreeg je de dag erna of dezelfde avond de wind van voren. En de impact daarvan was zo groot dat je het wel uit je hoofd liet om een gast uit te nodigen waarbij je niet 100 procent zeker was van een lekker gesprek. Dus belde je als redacteur Sywert maar weer. Die leverde en dan kon Matthijs van Nieuwkerk niet boos op je worden.

Fouten maken binnen het team

In de Wakkerschudworkshop heb ik het geregeld over omgaan met fouten binnen de teamsamenwerking. De achtergrond van de Wakkerschudworkshop vormt theaterimprovisatie en daar is het uitgangspunt dat je elkaar verkeerde keuzes of gemaakte fouten niet zwaar aanrekent. Zou dat binnen een team improvisatiespelers wel gebeuren, dan mis je een belangrijk onderdeel van de lol van improvisatie: de verrassing. Waar fouten maken streng wordt afgestraft, stop je met experimenteren en ga je dingen doen waarvan je weet dat ze werken. Het gevolg in improvisatie is dat alle scènes op elkaar gaan lijken en de voorstelling saai en voorspelbaar wordt. Het onbekende kiezen wordt gewaardeerd, simpelweg omdat je als speler daarmee nieuwe wegen ontdekt en met elkaar op plekken komt die je verrassen en die de improvisatie uiteindelijk beter en leuker maken.

De Wakkerschudworkshop

In de Wakkerschudworkshop gebruik ik dat om het onderwerp Mildheid aan de orde te stellen.  Mildheid is een van de drie pijlers van goede samenwerking binnen een team. Acceptatie, zorgzaamheid en mildheid. Als professional geaccepteerd worden, het gevoel hebben dat er voor je gezorgd wordt en mildheid ten aanzien van elkaars fouten maken de samenwerking beter en stimuleren innovatie en verfrissing. Met name dat laatste ging dus jaren mis bij DWDD. De afrekencultuur was zo hard dat je als professionele redacteur liever de bekende en veilige weg koos. Waarbij iedere keer de uitzending wel ok was (de gast was immers een ‘garantie’ op succes), maar het programma er niet op vooruit ging. Te weinig innovatie in de gasten, teveel dezelfde gezichten, te voorspelbaar.

De waarheid zeggen in een team

Natuurlijk mag je elkaar in een team af en toe flink de waarheid zeggen. Mildheid wil niet zeggen dat alles maar met de mantel der liefde bedekt wordt en dat het nooit mag knallen in een team. Maar de context speelt altijd ook een rol. Als je iets uitgeprobeerd hebt, geëxperimenteerd hebt of een verrassende keuze hebt gemaakt, speelt mee hoe je tot die keuze bent gekomen. Een weloverwogen experiment dat verkeerd uitpakt is niet minder weloverwogen omdat het resultaat tegenvalt. Iemand daarom afblaffen, creëert een sfeer van angst die maakt dat mensen geen risico meer durven nemen en steeds hetzelfde doen.

Creativiteit en innovatie komen altijd met risico’s en kwetsbaarheid. Dat leidt soms tot een minder, maar zeker zo vaak tot een beter resultaat.
En dan kom je pas écht in de Champions League.