Toen mijn kinderen op de basisschool het begrip sorry zeggen kregen uitgelegd, ging er een wereld voor ze open. Wat een superhandig woord was dat zeg. Je kon dus iets heel ergs doen, sorry zeggen en dan was het opgelost. Daar kon je de rest van je leven nog veel plezier aan beleven.

Sorry is geen toverwoord

Tot mijn dochter op een dag met een verrassende reactie kwam. Haar broer had haar pijn gedaan en sorry gezegd waarop zij antwoordde: Sorry is geen toverwoord.
Sorry is geen toverwoord.
Wat bleek: op school was dat sorry zeggen wat uit de hand gelopen. Kinderen beukten elkaar, pakten spullen af en deden elkaar van alles aan en als ze daarvoor een standje kregen, leek ‘sorry zeggen’ de code om ermee weg te komen. Maar daar greep de juf op in. ‘Sorry is geen toverwoord.’ Je kunt niet alles oplossen door alleen maar excuses aan te bieden. Soms is er meer nodig om een situatie op te lossen.

Rutte en De Jonge

Ik moest aan dit verhaal denken na de excuses van Rutte en De Jonge. Het was niet de eerste keer dat Rutte zijn excuses aanbood en probeerde om met een zorgvuldig gebouwde woordenbrij zijn ‘fuck up’ goed te praten. Rutte is er een meester in om fouten toe te geven door ze eigenlijk niet toe te geven. Want de ‘inschattingsfout’ ging niet zozeer over het ten onrechte loslaten van de coronamaatregelen, maar veel meer over de reactie daarop door de jongeren in het uitgaansleven. (Wij zagen het wel goed, maar de jongeren hebben totaal verkeerd gereageerd.)

Fouten maken mag

In improvisatie is het maken van fouten geoorloofd. Sterker nog, we stimuleren risicogedrag (en daarmee de kans op fouten) omdat er anders nooit nieuwe dingen gebeuren. Rondom het ‘fouten maken mag’ principe is veel te zeggen (collega Remco van der Drift heeft er zelfs zijn hele bedrijfsmodel op gebouwd) Want goed omgaan met fouten is een kunst op zich. Een fout maken is niet erg, niets van de fout leren wel.

Persconferentie

De politieke praktijk is in mijn beleving heel slecht in het omgaan met fouten. Politici lijken er op uit te zijn om fouten van collega’s zo hard mogelijk aan te pakken en in plaats van te leren van fouten, gaat het bij politici daarom juist zoveel mogelijk om het toedekken van fouten. Een fout (zelfs een fout die gemaakt is door je voorganger) kan immers fatale gevolgen hebben voor je politieke carrière.
Het punt bij Rutte en De Jonge is ook helemaal niet dat zij in de corona-aanpak fouten maken. Ze werken onder hoogspanning en er zijn zoveel variabelen die in het proces meespelen dat de uitkomst vaak volkomen onvoorspelbaar is. Soms maken ze een keuze waar ze later op terug moeten komen omdat de omstandigheden toch anders zijn gelopen. En achteraf heeft iedereen gelijk.

Fouten maken mag

Het punt is volgens mij dat het erop lijkt alsof Rutte niks van zijn fouten leert. Nooit een echte reflectie, altijd de schuld bij een ander proberen te leggen en nooit èchte verantwoordelijkheid nemen.
Hij zegt hooguit sorry.
Maar sorry is geen toverwoord. Dat had Rutte op de basisschool kunnen leren.