Communicatie en samenwerking
Een leuke workshop
In 2017 kon ik inschrijven op een workshopaanvraag op een website voor trainers en workshopleider. In de aanvraag stond een aantal kenmerken genoemd die me wel bevielen: Beter samenwerken, de boel op scherp zetten, het teamgevoel versterken en, zo stond er nadrukkelijk bij, het moest vooral ook een leuke workshop zijn. De aanvrager had er zelf al een naam op geplakt: Een Wakkerschudworkshop.
Ik kocht de lead omdat ik me met mijn workshop wel kon vinden in het gevraagde. Kennelijk was dat gevoel wederzijds want ik mocht de workshop gaan uitvoeren en kwam in prettig contact met de directeur van de stichting.
Naarmate de voorbereidingen verder gingen begon de term Wakkerschudworkshop me ook steeds beter te bevallen. Het ‘bekt’ lekker met die alliteratie en de term wakkerschudden geeft meteen een aardig beeld van wat ik het beste kan, teams in een korte en intensieve sessie mentaal en fysiek in beweging krijgen.
De boel opschudden
Toen de workshop voorbij was, gooide ik eens een balletje op: “Zou je het erg vinden als ik die term ga gebruiken voor mijn workshop?” vroeg ik aan de directeur. “Geen enkel probleem.” Was haar antwoord. “Ik heb het zo genoemd in mijn aanvraag omdat ik echt iets zocht om de boel op te schudden. En dat heb jij gedaan dus als jij er verder mee kan, ga je gang.”
Dat is inmiddels zes jaar geleden en de Wakkerschudworkshop is een vast onderdeel geworden van mijn aanbod.
Waarom past de naam Wakkerschudworkshop zo goed?
Ik vertel soms aan mensen die geïnteresseerd zijn om de Wakkerschudworkshop in te zetten voor hun team dat ik in de workshop helemaal niks nieuws vertel. Iedereen weet dat communicatie meer is dan af en toe een boodschap uitsturen en iedereen weet dat samenwerken meer is dan met elkaar in één ruimte zitten. Maar in de dagelijkse praktijk vergeten we vaak waar het bij samenwerken en communicatie echt over gaat. Want bij samenwerken zou het wel lekker zijn als die anderen doen wat jij wil op de manier waarop jij het wil en bij communicatie is het wel praktisch als iedereen gewoon begrijpt wat je bedoelt. Maar door werkdruk, snel wisselende teams, vaagheid over de opdracht van het team of het slecht (of helemaal niet) kennen van je teamleden, zijn het juist die elementen die het eerste sneuvelen. We begrijpen elkaar niet, communiceren vaag, hebben geen zicht op het eindresultaat en hebben soms het gevoel dat we maar wat aanrommelen met elkaar.
Communicatie en samenwerking
In de Wakkerschudworkshop zijn dat juist de elementen die aan de orde komen. Communicatie heeft een zender en een ontvanger en als die niet op elkaar afgestemd zijn, is communicatie zinloos. Samenwerken zonder te snappen waar de ander mee bezig is, is zinloos. Jezelf opofferen voor iets als een teambelang is mooi, maar als je merkt dat jij steeds degene bent die… etc. Is dat nieuw? Zeker niet. Iedereen weet dat allemaal wel. Maar om als team goed te functioneren is het fijn als je die kwaliteiten af en toe eens oppoetst.
Improvisatie
Het middel dat we in de workshop gebruiken is theaterimprovisatie en dat is niet zomaar. In de eerste plaats komen uit de improvisatietrainingen fantastische werkvormen die op een hele playful manier inzichten geven. De wereld van theaterimprovisatie (een wereldwijd netwerk) bestaat uit mensen voor wie samen plezier maken het startpunt is. Vrolijkheid is het uitgangspunt, playfulnes (een slecht te vertalen begrip) de methode. Als ik samen met andere improvisatoren ben is de lol nooit ver weg. Altijd ziet er wel iemand een mogelijkheid om er een spelletje van te maken. Dat heeft zeker ook nadelen – zo is een groepje improvisatoren meestal vermoeiend druk met elkaar – maar professionals die al langer met deze methode werken hebben geleerd ook momenten van rust en reflectie in te bouwen om met elkaar te kijken waar we mee bezig zijn.
Teamsamenwerking
Er is ook een andere, veel inhoudelijkere manier om improvisatie als methode te gebruiken. Als een groep improvisatie-acteurs op de theatervloer staat is er geen inhoudelijke voorbereiding geweest. Het kenmerk van improvisatie is immers dat je de verhalen voor de scènes ter plekke verzint. Om toch tot een verhaal te komen, heb je alleen elkaar. Je bent volledig afhankelijk van je collega’s en zij van jou. De communicatie en teamsamenwerking moeten dan in orde zijn; Aanbod voor het verhaal moet herkend en gehonoreerd worden, kwetsbaarheid beloond, communicatie gecheckt (komt mijn boodschap goed aan?) en je moet er van op aan kunnen dat je er, ook als het mis gaat, nooit alleen voor staat. Theaterimprovisatie is een snelkookpan van teamsamenwerking en communicatie waarin je slechte samenwerking en vage communicatie onmiddelijk herkent. Je krijgt namelijk een slecht lopend verhaal en een stroperige of zelfs totaal mislukte scène. In de oefeningen die we in de Wakkerschudworkshop gebruiken, staan heldere communicatie en positieve samenwerking altijd op de eerste plaats.
Geen rollenspellen
In de Wakkerschudworkshop spelen we geen scénes en doen we geen rollenspelen of lamaspelletjes. Wat we wél doen zijn energieke oefeningen waarin we de boodschap over communicatie en samenwerking verpakken op een manier die de deelnemers vrijwel direct mee kunnen nemen naar hun eigen werkplek.
In de afgelopen zes jaar heb we al honderden teams mogen wakkerschudden. En elke keer is de workshop weer anders. Deels omdat de beginvraag anders is waardoor we de werkvormen aanpassen of anders insteken. Maar vooral ook omdat er tijdens de workshop altijd wat gebeurt dat weer invloed heeft op het verdere verloop van de Wakkerschudworkshop. Voor de wakkerschudders (we zijn inmiddels met z’n vieren) is het ook weer iedere keer spannend en verrassend wat er tijdens de werkvormen die we inmiddels door en door kennen gebeurt.
De Wakkerschudworkshop is zes jaar oud. Geen jubileum, geen kroonjaar, maar gewoon zes jaar oud.
En ik teken zo voor zes jaar meer. Want het is nog lang niet op.